filipin ölçü birimleri ne demek?

Filipinler'de Kullanılan Ölçü Birimleri

Filipinler'de kullanılan ölçü birimleri, hem yerel geleneksel sistemleri hem de uluslararası standartları (SI) içeren karmaşık bir yapıya sahiptir. Özellikle tarım, ticaret ve gayrimenkul gibi alanlarda geleneksel ölçü birimleri hala yaygın olarak kullanılmaktadır. Bu makalede, Filipinler'de kullanılan başlıca ölçü birimlerini, tarihsel gelişimlerini ve günümüzdeki kullanımlarını detaylı bir şekilde inceleyeceğiz.

Tarihsel Arka Plan

Filipinler'deki ölçü birimleri, tarih boyunca çeşitli kültürlerden etkilenmiştir. İspanyol kolonizasyonu öncesinde yerel halklar kendi ölçü sistemlerini kullanırken, İspanyol egemenliğiyle birlikte İspanyol ölçü birimleri de sisteme dahil olmuştur. Daha sonra Amerikan kolonizasyonu döneminde ise İngiliz ölçü birimleri (emperyal sistem) etkili olmuştur. Günümüzde Filipinler, resmi olarak Metrik Sistem'i (SI) benimsemiş olsa da, geleneksel birimler hala günlük hayatta yaygın olarak kullanılmaktadır.

Uzunluk Ölçüleri

• Yerel Birimler:

  • Dali: Pirinç tanelerinin genişliği baz alınarak oluşturulmuş eski bir birimdir. Tam bir karşılığı olmamakla birlikte yaklaşık 1-2 mm olarak kabul edilebilir.
  • Dipâ: Kollar iki yana açıldığında, bir elin parmak ucundan diğer elin parmak ucuna kadar olan mesafeyi ifade eder. Yaklaşık olarak 1.7 metreye denk gelir.
  • Dangkal: Baş parmak ucu ile serçe parmak ucu arasındaki mesafe olarak tanımlanır. Yaklaşık 20-25 cm'ye karşılık gelir.
  • Paa: Ayak uzunluğunu ifade eder. İngiliz sistemindeki foot birimine benzerdir ve yaklaşık 30 cm'ye denk gelir.
  • Bisig: Dirsekten orta parmak ucuna kadar olan mesafeyi ifade eder. Yaklaşık 45 cm'ye denk gelir.

• Metrik Sistem:

  • Filipinler'de resmi olarak kullanılan uzunluk birimleri metre (m), santimetre (cm), kilometre (km) gibi metrik birimlerdir.

• Emperyal Sistem:

  • Amerikan kolonizasyonu etkisiyle inç (inch), fit (foot) ve mil (mile) gibi birimler de zaman zaman kullanılmaktadır.

Alan Ölçüleri

• Yerel Birimler:

  • Lupa: Farklı bölgelerde farklı anlamlara gelebilen genel bir arazi ölçü birimidir. Genellikle küçük bir tarlayı ifade eder.
  • Balita: Daha büyük bir arazi parçasını ifade eder ve genellikle 1 hektara yakındır. Kesin değeri bölgeden bölgeye değişebilir.
  • Kawati: Özellikle pirinç tarlalarını ölçmek için kullanılan yerel bir birimdir.

• Metrik Sistem:

  • Metrekare (m²), hektar (ha) gibi alan birimleri resmi olarak kullanılmaktadır.

• Emperyal Sistem:

  • Kare fit (sq ft) ve akre (acre) gibi birimler de bazı durumlarda kullanılabilir.

Ağırlık Ölçüleri

• Yerel Birimler:

  • Ganta: Özellikle pirinç, mısır gibi tahılları ölçmek için kullanılan hacim bazlı bir ağırlık ölçüsüdür. Farklı bölgelerde farklı değerlere sahip olabilir, ancak genellikle 2-3 kg civarındadır.
  • Kati: Yaklaşık 600 grama denk gelen bir ağırlık birimidir.
  • Salop: Daha küçük miktarlarda ağırlığı ölçmek için kullanılan bir birimdir.

• Metrik Sistem:

  • Gram (g), kilogram (kg) ve ton (t) gibi ağırlık birimleri yaygın olarak kullanılmaktadır.

• Emperyal Sistem:

  • Ons (ounce) ve libre (pound) gibi birimler de zaman zaman kullanılabilir.

Hacim Ölçüleri

• Yerel Birimler:

  • Chupa: Sıvı maddeleri ölçmek için kullanılan bir birimdir.
  • Ganta: Daha önce ağırlık ölçüsü olarak bahsedilmiş olsa da, tahılların hacmini ölçmek için de kullanılır.

• Metrik Sistem:

  • Litre (L) ve mililitre (mL) gibi hacim birimleri yaygın olarak kullanılmaktadır.

• Emperyal Sistem:

  • Galon (gallon) ve pint gibi birimler de bazı durumlarda kullanılabilir.

Günümüzdeki Kullanım

Filipinler'de Metrik Sistem resmi olarak kabul edilmiş olsa da, geleneksel ölçü birimleri özellikle kırsal bölgelerde ve tarım sektöründe hala yaygın olarak kullanılmaktadır. Pazarlarda, tarlalarda ve yerel ticarette bu birimlere sıkça rastlanabilir. Ancak, uluslararası ticaret ve bilimsel çalışmalarda SI birimleri tercih edilmektedir. Filipinler hükümeti, metrik sistemin kullanımını teşvik etmeye çalışsa da, geleneksel birimlerin kültürel önemi ve yerel kullanımdaki alışkanlıklar nedeniyle bu geçiş süreci zaman almaktadır.

Özet Tablo

Ölçü Türü	Yerel Birimler	Metrik Sistem	Emperyal Sistem
Uzunluk	Dali, Dipâ, Dangkal, Paa, Bisig	m, cm, km	inç, fit, mil
Alan	Lupa, Balita, Kawati	m², ha	sq ft, acre
Ağırlık	Ganta, Kati, Salop	g, kg, ton	ons, libre
Hacim	Chupa, Ganta	L, mL	galon, pint

Bu makalede, Filipinler'de kullanılan başlıca ölçü birimlerine genel bir bakış sunulmuştur. Yerel birimlerin kullanımının yaygınlığı ve çeşitliliği, Filipinler'in kültürel mirasının önemli bir parçasıdır.